Press "Enter" to skip to content

શલભાસન

Yogesh Patel 0

શલભાસન :

શલભ એટલે ટીકડું. આ આસનની સ્થિતિ તીડ જેવી દેખાય છે. તેથી આ આસનને શલભાસન કહેવામાં આવે છે. આ આસન સૌ કરી શકતા નથી, થોડું અઘરું છે, તેથી તેનું એક હળવું રૂપ શોધાયું છે તેને અર્ધશલભાસન કહે છે. આ આસનને એક પગે વારાફરતી કરવામાં પણ આવે છે જેને અર્ધ શલભાસન કહેવામાં આવે છે. તે સહેલું હોઈ બધા જ કરી શકે છે.

આ આસન ભુજંગાસનનું પૂરક છે. ઘેરંડ સંહિતામાં શલભાસન વિશે નીચે પ્રમાણે ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.

अथ शलभासनम् ।

अध्यास्यः शेते कर युग्मं वक्षे भूमिमवष्टभ्यकरयोस्तलाभ्याम् ।

पादौ च शून्ये च वितस्तिचार्ध्यं वदन्ति पीठंशलभं मुनीन्द्राः ॥

મૂળ સ્થિતિ : પાથરણું પાથરી પેટ ઉપર સૂઈ જવૂ.

પદ્ધતિ :

  • સૌ પ્રથમ એક સ્વચ્છ પાથરણું પાથરી જમીન ઉપર મોં નીચું રાખી પેટ ઉપર ઉલટા સૂઈ જાઓ.
  • બન્ને હાથ બાજુ પર સીધા ગોઠવો.
  • હથેળી જમીન તરફ રાખો.
  • બેય  પગ ભેગા કરી, ઘૂંટણમાંથી વાળ્યા વગર શ્વાસ અંદરની તરફ લઈ પગને શક્ય તેટલા ઊંચા કરો.
  • ધીમે ધીમે પગને ઉપરની તરફ લઈ જાઓ.
  • થોડીવાર આ સ્થિતિમાં રહો. આ સ્થિતિમાં યથાશક્તિ શ્વાસ રોકી રાખો.
  • હવે ધીમે ધીમે શ્વાસ છોડતા છોડતા મૂળ સ્થિતિમાં આવો.

અર્ધશલભાસન :

ધ્યાનમાં રાખવાની બાબતો :

  • શરૂઆતમાં એક પગ ઊંચો કરી અર્ધશલભાસન કરવું.
  • ધીમે ધીમે વધુ અભ્યાસ કરી પૂર્ણ શલભાસન કરવું.
  • પગને ઘૂંટણમાંથી સીધા રાખવા.
  • શક્ય તેટલો જ શ્વાસ રોકવો.
  • સગર્ભા સ્ત્રીઓએ આ આસન કરવું નહિ.
  • ઊંચા બ્લડ પ્રેશરવાળા લોકોએ આ આસન કરવું નહિ.
  • અસ્થમા કે અલ્સરના દર્દીઓએ પણ આ આસન કરવું નહિ.
  • નબળા ફેફસાંવાળાએ કે સારણગાંઠ હોય તેણે આ આસન ન કરવું.

ફાયદા :

  • કરોડની માંસપેશીઓ, જ્ઞાનતંતુઓ અને બંધનો માટે આ આસન  ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
  • પેટ, જાંઘ અને પગના સ્નાયુઓનો વિકાસ થાય છે.
  • આ આસનથી જઠર, બરોડ, પિત્તાશય, મૂત્રાશય અને આંતરડાના રોગો દૂર થાય છે.
  •  શલભાસનથી કબજિયાત મટે છે.
  • મળવિસર્જનતંત્ર શક્તિશાળી બને છે.
  • આ આસનથી પગના સોજા ઘટે છે.
  • વાત, પિત્ત અને કફ પ્રકૃતિજન્ય રોગોમાં આ આસન ખૂબ જ લાભદાયક છે.
  • આ આસનથી ફેફસાના રોગો દૂર થાય છે અને ફેફસાં મજબૂત બને છે.
  • કમરના વ્યાયામ માટે આ આસન ઉત્તમ આસન છે.
  •  પગના સ્નાયુઓ આ આસન કરવાથી મજબૂત બને છે.
  •  સ્વપ્નદોષ મટાડવા આ આસન ઉપયોગી  છે.
  • આ આસનથી શરીરના બંધ પડેલા વાયુકોષો ખૂલી જાય છે.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *