વર્તુળની બહારના બિંદુમાંથી વતુળના સ્પર્શકોની રચના કરો. 3 સેમી ત્રિજ્યાવાળું અને O કેન્દ્રવાળું એક વર્તુળ આપેલું છે. OP = 7 સેમી થાય તેવું એક બિંદુ P છે. આ બિંદુ Pમાંથી વર્તુળને સ્પર્શક દોરો.
આપેલ ત્રિકોણને સમરૂપ આપેલ સ્કેલમાપન પ્રમાણેના ત્રિકોણની રચના કરો.
સ્કેલમપન 1 કરતાં ઓછું છે. એટલે કે એવા ત્રિકોણની રચના કરવી છે કે જેની બાજુઓનાં માપ એ આપેલા ત્રિકોણની અનુરૂપ બાજુઓનાં માપ કરતાં નાનાં હોય.
∆ABC રચો કે જેથી બાજુઓનાં માપ તેને સમરૂપ APQની અનુરૂપ બાજુઓનાં માપના ગણા હોય.
આપેલ રેખાખંડને ત્રણ એકરૂપ ભાગમાં વિભાજીત કરો.
કેન્દ્ર ન આપ્યું હોય તો વર્તુળની બહારના બિંદુમાંથી વર્તુળને સ્પર્શકોની એક જોડ દોરો.
Advertisement
આપેલ ત્રિકોણને સમરૂપ આપેલ સ્કેલમાપન પ્રમાણેના ત્રિકોણની રચના કરો.
સ્કેલમાપન 1 કરતાં વધારે છે એટલે કે આપેલ બાજુવળા ત્રિકોણ કરતાં મોટી બાજુવાળા ત્રિકોણની રચના કરવી છે. ∆APQની બાજુઓનાં માપથી ગણા માપવાળી અનુરૂપ બાજુઓવાળા સમરૂપ ∆ABCની રચના કરો.
પક્ષ : ∆APQ આપેલ છે.
કૃત્ય : ∆ABCઅને ∆APQની અનુરૂપ બાજુઓનો ગુણોત્તર 4:3 હોય તેવા ∆APQને સમરૂપ ∆ABCની રચના કરીશું.
રચનાનામુદ્દા :
(1) સાથે લઘુકોણ બનાવે તેવી રીતે બિંદુ Qએ ના જે અર્ધતલમાં છે તેના વિરુદ્ધ અર્ધતલમાં દોર્યું.
(2) અનુકૂળ ત્રિજ્યા લઈ, Aને કેન્દ્ર લઈ ને A1માં છેદતું એક ચાપ દોર્યું. આજ પ્રમાણે A1ને કેન્દ્ર લઈ તે જ ત્રિજ્યા રાખી ને A2માં છેદે તે પ્રમાણે એક બીજું ચાપ દોર્યુ કે જેથી A-A1-A2 થાય. આ જ પ્રમાણે આ રીતે અનુક્રમે Akને કેન્દ્ર લઈ એટલી જ ત્રિજ્યા રાખી ને Ak+1માં છેદે તેવું ચાપ દોર્યું કે જેથી Ak-1-Ak - Ak+1 થાય; જ્યાં k =2, 3. આમ, આપણને પર ચાર બિંદુઓA1, A2, A3, A4 મળે કે જેથી AA1 = A1A2, = A2A3 = A3A4 થાય.
(3) દોર્યો.
(4) A4માંથી ને સમાંતર એક કિરણ દોર્યું, જે ને Bમાં છેદે.
(5) Bમાંથી ને સમાંતર એક કિરણ દોર્યું, જે ને Cમાં છેદે.