CBSE Gujarat Board Haryana Board
Class 10 Class 12
મોહેં-જો-દડો નગરના રસ્તાઓ
રસ્તાઓ 9.75 મીટૅર જેટલા પહોળા હતા.
નાના રસ્તાઓ મોટા રસ્તાઓને કાટખૂણે મળતા હતા અને એકથી વધારે વહાનો પસાર થઈ શકે એટલા તે પહોળા હતા.
રસ્તાઓની બાજુમાં ચોક્કસ અંતરે આવેલા એકસરખા ખાડા રાત્રિપ્રકાશ માટે વપરાતા થાંભાલાઓના હોવાનું મનાય છે.
રાજમાર્ગો પહોળા અને સીધા હતા. તેમાં ક્યાંય વળાંકો આતવા નહિ.
બે મુખ્ય રાજમાર્ગો હતા. એક રાજમાર્ગ ઉત્તરથી દક્ષિણ અને બીજો રાજમાર્ગ પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ જતો હતો. બંને રાજમાર્ગો મધ્યમાં એકબીજાને કાટખૂણે છેદતા હતા.
ખરેખર, મોહેં-જો-દડોના રસ્તાઓ આધુનિક ઢબના અને સુવિધાવાળા હતા.
મોહેં-જો-દડોની ગટર યોજના એ હડપ્પીય સંસ્કૃતિના નગર. આયોજનની આગવી વિશિષ્ટતાઓ હતી.
પ્રાચીન સમયમાં આ ગટર યોજના જેવી ગટર યોજના ભુમધ્ય સમુદ્રમાં આવેલા ક્રીટ ટાપુ સિવાય બીજે ક્યાંય નહોતી.
નગરમાંથી ગંદા પાણીના નિકાલ માટે ગટર બનાવવામાં આવી હતી.
મોહેં-જો-દડોના દરેક મકાનમાં ખાળકૂવો હતો. તે નાની ગટર દ્વારા શહેરની મોટી ગટર સાથે જોડાયેલો હતો.
ખાળકૂવામાં અમુક હદ સુધી પાણી ભરાય એટલે તેનું પાણી આપોઆપ નાની ગટરમાંથી મોટી ગટરમાં ચાલ્યું જતું હતું.
ગટરો ઉપર અમુક અંતરે પથ્થરનાં ઢાંકણા હતાં. આ ઢાંકણાં ખોલીને ગટરો આવારનવાર સાફ કરવામાં આવતી હતી.
આવી સુંદર ગટર યોજના પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે તે સમયે સુધરાઈ જેવી કોઈ કાર્યક્ષમ વ્યવસ્થા હશે.
ગટરોની આ સુંદર રચના શહેરના લોકોની આરોગ્ય અને સ્વચ્છતા જાળવવાની દ્રષ્ટિ ઉત્તમ નમૂનો છે.
