પોષણ અને શ્વસન

પોષણ : સજીવો દ્વારા પોષક પદાર્થો ગ્રહણ કરી, શરીરના વિવિધ ભાગોમાં આવેલા જીવિત કોષોમાં તેમનો કાર્યશક્તિ મેળવવા તેમજ વૃદ્વિ અને અન્ય જુદી જુદી ક્રિયાઓ ચાલુ રાખવા માટે ઉપયોગમાં લેવાની પ્રક્રિયાને પોષણ કહે છે.

સ્વાવલંબી પોષણ : ઑટો શબ્દનો અર્થ ‘પોતે’ અને ‘ટ્રોફે’ શબ્દનો અર્થ પોષક તત્ત્વો થાય છે. આથી પોતાની શક્તિની જરૂરિયાત માટેના કાર્બનિક પોષક તત્ત્વો પોતાના કોષોમાં જાતે જ સર્જી લેવાની પોષણપદ્વતિને સ્વાવલંબી પોષણ કહે છે.

આમ, બધા પ્રકાશસંશ્લેષી સજીવો સ્વાવલંબી પોષણ ધરાવે છે.

ઉદાહરણ : લીલી વનસ્પતિઓ, યુગ્લિના, વૉલ્વૉક્સ, રંજકદ્રવ્ય ધરાવતા બૅક્ટેરિયા.

સ્વાવલંબી સજીવો સંશ્લેષિત કાર્બોદિતનો ઉપયોગ શક્તિ મેળવવા કરે છે. વપરાયા વગરના કાર્બોદિતનો વનસ્પતિ શરીરમાં સ્ટાર્ચ સ્વરૂપે સંગ્રહ થાય છે.