પરાજયની જીત

શિબિરમાંથી પાછા ફર્યા પછી સમ્રાટ અશોકની નજર આગળથી વિજયનું એ ભયંકર દ્રશ્ય અળગું થતું નથી. અને પરિતાપ થાય છે કે આ યુદ્ધ જીતવા માટે એણે કેટકેટલા માનવોનો સંહાર કર્યો, કેટલયનાં જીવન ઊજાડી નાખ્યાં. ‘શું એ મારી મહત્તા છે ? મારો આ વિજય છે ? હું એને ગૌરવ ગણું ? આ ધરતી પર જઈ મારા વિજયને મનાવું ?’ આ વિચારોએ એના મનને ઘેરી લીધું. રાજાના હૈયાને આ ઉચાટ જંપવા દેતો નથી. એ જીતનો ભાર સહી શકતા નથી, શિબિરમાં એ ઘડિક બેસે છે, ફરે છે, પણ એના મનને ક્યાંય ચેન પડતું નથી.