CBSE Gujarat Board Haryana Board
Class 10 Class 12
‘છત્રી’ નિબંધમાં લેખકે છત્રી જેવી સામાન્ય વસ્તુને નિમિત્ત બનાવી એમાંથી નિષ્પન્ન કર્યું છે. એમાંના કેટલાક પ્રસંગો આપણે જોઇએ:
(1) તમારી છત્રી ટકાઉ હશે જ. પણ તમારી છત્રી મારી પાસે ટકતી નથી. ખોવાય ન નહી એવી છત્રી તમે રાખો છો? આ તે કેવો વિચિત્ર પ્રશ્ન એમ મનમાં થાય, પણ એને આમ હળવાશથી મૂકીને વાચકને હસતાં કરી દે છે.
(2) દુકાનેથી લઈને ઘર સુધી પહોંચતાં સુધીમાં પણ છત્રી ખોઈ નાખવાના વોક્રમો મેં એકથી વધુ વાર નોંધાવ્યા છે ! જાણે કોઈ મોટું પરાક્રમ કર્યું હોય એ રીતે જણાવીને એમાંથી પણ લેખક ખોવાઈ જવાની વાતને હસી કાઢે છે.
(3) છત્રી ખોવાય નહી એ માતે લોકોએ આપેલી સલાહો પણ રમુજનાં જ ઉદાહરણો છે.
(4) છત્રી પર નામ, વીગતવાર સરનામું ટેલિફોન નંબર લખાવવાની વાત તો રમુજ પ્રેરે છે, પણ એથીયે વિશેષ છત્રી પર પોતાનો આખો બાયોડેટા લખાવવાના વિચાર પર તેમને સંમેય રાખવો પડ્યો. એમાં પણ હળવો વ્યંગ છે.
(5) એ પછી ખોવાયેલી છત્રી લેવા અમદાવાદથી છેક રાજકોટ જવું. એ માટે ખાસ્સો ખર્ચો કરવો અને અંતે ભુલકણા સ્વભાવને કારણે મેળવેલી છત્રી ફરી બસમાં ભૂલી જવી ત્યારે પેલી કહેવત યાદ આવે છે: ‘તાંબિયાની ડોશી ને ઢીંગલો માથે મુંડામણ.’
આ સર્વે પ્રસંગોની રજૂઆતમાં ન કોઈના પર દોષારોપણ કે ન ખોવાયાનો અફસોસ કે ગમ. વાત સદીસીધી પણ એને હળવાશથી રજૂ કરીને તેમાંથી હાસ્ય નિષ્યન્ન કરવાની અદ્દભુત કળા લેખકમાં છે એનો પરિચય આ નિબંધ કરાવે છે.
ચામડાના બૂટ સીવી આપ્યા હતા.
ચામડાથી ધરતી મઢી દીધી હતી.
બૂટ-મોજાં પહેરાવીએ દીધાં હતા.
રાજાનો હુકમ માથે ચઢાવ્યો હતો.
