CBSE
Gujarat Board
Haryana Board
Class 10
Class 12
બે હાથ ઊંચા કરી બોલાવતી માતાની
શહેરની ગીચ વસ્તીની
પોતાની પત્નીની
પુત્રની
શહેરી દુનિયાની મજામસ્તી
ઉલ્લાસ અને આનંદ
વતન પ્રત્યેનો તિરસ્કાર
વતન માટેનો તલસાટ
જે વતનમાં જન્મ્યા, મોટા થયા, મિત્રો સાથે ભણ્યા-રમ્યા, ત્યાંની નદીઓમાં નાહ્યા, પર્વતો ખૂંદ્યા, નદીની વેકુરમાં આંગળીઓથી રમ્યા જેવી અનેક યાદગીરી કવિના મનમાં વસી છે. વતનથી વિદાય થતાં કવિના હ્રદયને આ વેદના સતાવે છે. વતન પ્રત્યેનું વહાલ, ત્યાંની પ્રકૃતિ સાથેનો એકાત્મભાવ એમ કાંઈ જલદીથી છૂટે નહી. કવિ વર્ષો પછી પોતાને વતન જાય છે ત્યારે કદાચ તેમની આ છેલ્લી સફર હશે, કેમ કે વતનની વિદાય લેતાં તેઓ વન, જન, ડુંગર, નદી, વતનની કોતરો, ખેતર વગેરેને આંખોથી વારંવાર મન ભરીને જોઇ લે છે. ઘરેને બંધ કરી દીધું. એ સૂચવે છે કે તેમની આ આખરી વિદાય હશે. ઢોરને પણ પોતાની કોઢારની મમતા હોય છે તો કવિને પોતાના વતનની કેમ ન હોય! વતન છોડી આગળ જવા પગ ઉપાડે છે ત્યાં રસ્તામાં વૃક્ષની કાંટાળી ડાળી આડી આવે છે. તેમ છતાં જવાનું તો છે જ. એટલે કવિ કહે છે, ચાલો જીવ. વહી ગયેલો સમય પાછો આવવાનો નથી. ઉપરવાસ જવાનું જ છે એટલે આંખનાં આંસુને લૂછી નાખો. વીતી ગયેલા દિવસોની યાદનો ભારો માથે લઈ ગુલામની જેમ આગળ વધો. જુઓ આ કૂતરો પણ વતનની સીમ સુધી જ સાથ આપશે. એમ પોતાની જાતને આશ્વસ્ત કરી તેમને કોઈ વારતી હતી, આ સિસાળ બાળકને તેની બા બોલાવતી હતી!!
કવિની આ ભ્રમણા જ તેમની વેદનાને ઘેર બનાવે છે.