નેનોટૅકનોલોજીનો પરિચય

1.તાણ અને દાબીય ક્ષમતા : નેનોટ્યુબની તાણક્ષમતા એ સ્ટીલ અને તેના જેવા મોટા કદ ધરાવતા પદાર્થો કરતાં ઘણી વધારે હોય છે. આ તાકાત કાર્બન-કાર્બન વચ્ચે SP2 સંકરણ ધરાવતા સહસંયોજક બંધને કારણે છે.

દા.ત. MWNT તાણક્ષમતા 63X10⁹ પાસ્કલ (Pa) છે, જે 1 mm² આદછેદ ધરાવાતા તાર પર 6422 kg દળ લટકાવતા ઉત્પન્ન થતા તાણ જેટલી હોય છે.

પરંતુ ઘણુ વધારે તાણ લગાવતાં નેનોટ્યુબમાં કાયમી વિકૃતિ ઉત્પન્ન થાય છે.

નેનોટ્યુબની તાણક્ષમતાની સરખામણીમાં દાબીય ક્ષમતા ઓછી હોય છે.

વળી, નેનોટ્યુબ તેની ત્રિજ્યાવર્તી દિશામાં દબનીય હોવાથી તેને રબરટ્યુબની જેમ વાળી શકાય છે.

2. હાર્ડનેસ : પ્રમાણભુત SWNT ની હાર્ડનેસ (સખતપણું) લગભગ 25X10⁹ Pa હોય છે, જ્યારે તેનો બલ્ક મૉડ્યુલસ એ હીરા કરતાં પણ વધારે હોય છે.

ફુલરાઈટસના નામે ઓળખતા સ્ફ્ટીકમય C₆₀ ને ઉંચા દબાણે અને ઉંચા તાપમાને બનાવવામાં આવે છે. આવા ફુલરાઈટસના યાંત્રિક ગુણધર્મો અને યાંત્રિક ક્ષમતા વધારે હોય છે. તેથી તેમને અલ્ટ્રાહાર્ડ ફુલરાઈટસ કહેવામાં આવે છે.

3. વિદ્યુતકીય ગુણધર્મ : ધાતુ નેનોટ્યુબના 1 cm² જેટલા આદછીદમાંથી 10⁹ ઍમ્પિયર (A) વિદ્યુતપ્રવાહ પસાર કરી શકાય છે, કે જે સુવાહક કૉપર ધાતુમાંથી પસાર કરી શકતા પ્રવાહ કરતા 1000 ગણો વધારે છે.

વળી, MWNT 12 K તાપમાન સુધી અતિવાહકતા ધરાવે છે.

4.ઊષ્મીય ગુણધર્મ : લંબાઈની દિશામાં કાર્બન નેનોટ્યુબ વધારે ઉષ્મીય વાહકતા ધરાવે છે. જેમ કે, SWNT ની ઓરડાના તાપમાને ઉષ્મીય વાહકતા  છે, જ્યારે આ જ તાપમાને કૉપર ધાતુની ઉષ્મીય વાહકતા ફક્ત  છે.

નેનોત્યુબની ઉષ્માવાહતા ચાંદી કરતાં આશરે 10 ગણી વધારે છે.

નેનોટ્યુબ તેની ત્રિજ્યાવર્તી દિશામાં અવાહક હોય છે. શૂન્યવકાશમાં નેનોટ્યુબની તાપીય સ્થીરતા 3100 K સુધી જોવા મળે છે, પરંતુ હવામાં તે ઘટીને 1000 K થાય છે.