CBSE Gujarat Board Haryana Board
Class 10 Class 12
m દળવાળો એક કણ q વિદ્યુતભાર ધરાવે છે. આ ક્ણને V જેટલા વિદ્યુતસ્થિતિમાનના તફાવત હેઠળ પ્રવેગિત કરી સમાન ચુંબકીય ક્ષેત્ર B માં ક્ષેત્રને લંબરૂપે દાખલ કરતાં તે R ત્રિજ્યાવાળા વર્તુળાકાર માર્ગે ગતિ કરે છે, તો આ કણના વિદ્યુતભાર અને દળનો ગુણોત્તર
= ................. છે.
[
ને ઘની વાર વિશિષ્ટ વિદ્યુતભાર (Specific Charge) પણ કહે છે.]
સમાન ચુંબકીય ક્ષેત્ર B ને લંબરૂપે પ્રોટોન, ડ્યુટેરોન આયન અને 
પાર્ટિકલ સમાન ગતિ-ઉર્જા સાથે વર્તુળાકાર માર્ગ પર ગતિ કરે છે. અનુક્રમે તેમના ગતિપથની ત્રિજ્યાઓ rp , rd અને r
વડે દર્શાવીએ તો ............. .
[ અહીં
, અને 
]
આકૃતિમાં દર્શાવ્યા પ્રમાણે બે અતિ લાંબા સુરેખ તાર એકબીજાને અમાંતરે રાખી બંનેમાંથી 2 A જેટલો વિદ્યુતપ્રવાહ પસાર કરવામાં આવે છે. આ વખતે તેમની વચ્ચે લાગતું બળ F છે હવે તારમાં પ્રવાહ 1 A જેટલો કરવામાં આવે અને પ્રવાહની દિશા ઊલટાવી નાખતાં તેમની વચ્ચે લાગતું બળ ........... . 
થશે અને આકર્ષણ પ્રકારનું હશે.
થશે અને અપાકર્ષણ પ્રકારનું હશે.
થશે અને અપાકર્ષણ પ્રકારનું હશે.
થશે અને અપાકર્ષણ પ્રકારનું હશે.
A.
થશે અને આકર્ષણ પ્રકારનું હશે.
Tips: -
કારણ કે, પ્રથમ સ્થિતિમાં સમાંતર તારોમાં આકર્ષણ બળ લાગે છે.
બીજી સ્થિતિમાં પણ બંને તારોમાં પ્રવાહ એક જ દિશામાં વહે છે તેથી આકર્ષણ બળ જ લાગે.
બે સમાંતર તારોમાં l1 અને l2 પ્રવાહ વગે તો તેમની વચ્ચે પ્રવર્તતું બળ, 
હોય છે.
બંને તારમાં પ્રવાહ એક જ દિશામાં વહે છે.
તેથી આ બળ આકર્ષણ બળ હશે.
ડાબી તરફ
જમણી તરફ
પુસ્તકના પૃષ્ઠને લંબરૂપે
Q માંથી વહેતા પ્રવાહની દિશામાં હશે.
